Vào mùa đông, đất thường nghèo dinh dưỡng dẫn đến kết cấu kém, thiếu mùn hữu cơ. Do đó, bón phân xanh vào mùa đông là một trong những giải pháp giúp khắc phục tình trạng này. Cây phân xanh mùa đông được gieo vào cuối mùa hè và đầu mùa thu sau khi kết thúc thu hoạch cây trồng chính, như vậy cây phân xanh sẽ có đủ thời gian phân hủy thành chất hữu cơ khi vào đông. Hãy cùng Agmin theo dõi thông tin chi tiết ngay sau đây.

1. Lợi ích khi bón phân xanh vào mùa đông

Cây phân xanh giúp cải thiện chất lượng đất về nhiều mặt.

Cây phân xanh là những loại cây được trồng với mục đích duy trì và bổ sung độ phì nhiêu cho đất, che phủ đất, chống xói mòn, cải thiện cấu trúc đất, thúc đẩy đa dạng sinh học cũng như giảm thiểu sâu bệnh cho các mùa vụ tiếp theo.

- Bảo vệ đất – Như chúng ta đã đề cập, ngoài mục đích được trồng để bón đất, cây phân xanh còn được sử dụng để làm lớp phủ bề mặt đất. Bỏ mặc đất trơ trọi là một điều tối kỵ vì như vậy sẽ khiến chất dinh dưỡng bị thất thoát do rửa trôi hoặc xói mòn. Lúc này, cây phân xanh có vai trò hấp thụ các chất dinh dưỡng, giữ lại dưỡng chất trong đất và ổn định đất bằng rễ của chúng, ngăn ngừa xói mòn. Mặt khác, cây phân xanh còn có tác dụng ức chế sự phát triển của cỏ dại.

- Cải thiện chất lượng đất – Bón phân xanh giúp bổ sung rất nhiều chất hữu cơ quan trọng để nuôi dưỡng hệ sinh học bên trong đất. Sản phẩm phụ của các quá trình sinh học này có tác dụng cải thiện chức năng của đất như là: khả năng giữ chất dinh dưỡng và mức độ sẵn có cho cây, khả năng giữ ẩm và độ tơi xốp. Ngoài ra, cấu trúc đất cũng được hưởng lợi, chẳng hạn như tăng độ thông thoáng cho đất thịt bằng một số loại cây phân xanh rễ cọc.

- Cung cấp chất dinh dưỡng cho đất – Thông qua quá trình phân hủy, các chất dinh dưỡng được cây phân xanh hấp thụ hoặc tổng hợp sẽ được giải phóng vào đất để mang lại lợi ích cho mùa vụ sau. Đây là lý do tại sao các loại cây họ đậu như cỏ ba lá, đậu tằm hoặc đậu lupin thường được sử dụng làm cây phân xanh. Khả năng cố định đạm (biến đổi nitơ tự do (N2) trong khí quyển thành các hợp chất có nitơ trong đất) của chúng là chìa khóa cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho cây, nhất là trong các hệ thống canh tác hữu cơ không sử dụng phân đạm hóa học.

2. Một số loại cây phân xanh mùa đông dễ trồng

Dù mang tên gọi khác nhau, nhưng hầu hết các loại cây phân xanh đều cần được gieo hạt trước khi vào đông, để sự phát triển của rễ không bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh và ngày ngắn đêm dài. Thời điểm gieo hạt lý tưởng nhất là từ đầu tháng 8 đến cuối tháng 9.

- Cây họ Đậu (cỏ ba lá, đậu tằm) đóng vai trò như những “nhà máy” sản xuất đạm cho đất. Sở dĩ cây họ Đậu cố định được đạm là bởi vì rễ của chúng có mối quan hệ cộng sinh với vi khuẩn Rhizobium - một loại vi khuẩn có khả năng cố định đạm. Cỏ ba lá có đặc tính phát triển nhanh, cố định đạm trong thời gian ngắn là lựa chọn tuyệt vời để làm cây phân xanh. Bên cạnh đó, chúng ta có thể trồng kết hợp cỏ ba lá và đậu tằm để tạo thành lớp phủ mặt đất hoàn hảo, triệt tiêu cỏ dại.

Vi khuẩn Rhizobium cố định đạm trong nốt sần cây họ đậu.

- Một số giống cỏ yến mạch hoặc hắc mạch có khả năng chịu lạnh tốt, rất thích hợp để trồng vào mùa đông. Mặc dù không thể cố định đạm như cây họ đậu nhưng cỏ yến mạch lại cực kỳ giỏi trong việc hấp thụ và lưu trữ nitơ trong đất, đồng thời cải thiện cấu trúc đất và hạn chế xói mòn. Ngoài tác dụng làm phân xanh, cỏ yến mạch còn là nguồn thức ăn bổ dưỡng cho trâu, bò, dê, cừu.

Cỏ yến mạch vừa được dùng làm phân xanh vừa làm thức ăn cho gia súc.

- Trồng kết hợp cây họ đậu và cỏ yến mạch: thay vì trồng riêng từng loại cây phân xanh, chúng ta hoàn toàn có thể trồng kết hợp chúng với nhau, như vậy sẽ tận dụng tối đa tài nguyên đất và khí hậu, quan trọng hơn hết là cung cấp cho đất nguồn dinh dưỡng dồi dào cho mùa vụ năm sau. Song song với việc cố định đạm của cây họ đậu, chất dinh dưỡng sẽ được giữ lại trong đất bởi cỏ yến mạch.

3. Mẹo chăm sóc cây phân xanh

Cây phân xanh không đòi hỏi sự chăm bẵm quá nhiều. Tuy nhiên, nếu được gieo hạt đúng thời điểm và cắt tỉa hợp lý, số lượng cây phân xanh thu được sẽ rất lớn.

Việc cắt tỉa giúp cây phân xanh phát triển tươi tốt hơn và làm chậm quá trình hình thành hạt và hóa gỗ. Với lượng thân cây thu được sau khi cắt tỉa, chúng ta có thể sử dụng để làm mùn hoặc ủ silo thức ăn gia súc. Chú ý, mức cắt tỉa hợp lý nhất là cách mặt đất khoảng 15-20cm, vừa đủ để cây phân xanh tiếp tục phát triển và ngăn chặn cỏ dại phá hoại.

4. Lưu ý khi làm phân xanh

Chôn cây phân xanh trong đất ở độ sâu 15-18 cm.

- Vùi cây phân xanh vào đất 4 tuần trước khi cần sử dụng đất hoặc trước khi chúng hóa gỗ, tùy điều kiện nào đến sớm hơn.

- Cắt cây phân xanh bằng lưỡi hái.

- Chôn cây phân xanh trong đất ở độ sâu 15-18 cm.

- Cây phân xanh có thể là cây hàng năm, hai năm hoặc lâu năm.

- Trồng mù tạt hoặc kiều mạch để làm phân xanh hàng năm. Lấy tán lá thừa làm phân trộn.

- Cây hàng năm chỉ mất vài tuần để phân hủy trong khi cây lâu năm sẽ lâu hơn một chút.

Hiện nay, việc sử dụng phân xanh ngày càng được chú trọng, nhất là trong canh tác nông nghiệp bền vững. Về lâu dài, phân xanh sẽ giúp chất lượng vật lý, hóa học và sinh học của đất biến chuyển tốt hơn, đem lại cho cây trồng nhiều lợi ích hơn.

Biên tập bởi Agmin.vn